Pathé Tuschinski

 

Pathé Tuschinski (oorspronkelijk Theater Tuschinski) is een bioscoop met zes zalen in de Reguliersbreestraat in Amsterdam. Het is een van de 21 bioscopen in Nederland van Pathé.

 

Het theater werd in opdracht van Abraham Tuschinski gebouwd en werd op 28 oktober 1921 geopend. Het gebouw is een ontwerp van de architect Hijman Louis de Jong. Theater Tuschinski werd gebouwd in enkele verschillende stijlen, waaronder Amsterdamse School, jugendstil en art deco. De kosten voor de bouw bedroegen ongeveer vier miljoen gulden.

 

De rijk gedecoreerde gevel in de opvallende, geheel eigen bouwstijl is geheel bekleed met geglazuurde tegels en keramische sculpturen, her en der verfraaid met smeedijzeren decoraties en lampen van de hand van Barend Jordens. De oosters aandoende architectuur van de voorgevel had met zijn markante torens een adverterende functie: het was bedoeld om het publiek binnen te leiden in een illusoire wereld, waar het weelderige interieur diende als passende omgeving voor de aanstonds onder begeleiding van filmorgel en theaterorkest getoonde filmbeelden en variéténummers.

 

Niet alleen op bouwkundig en decoratief gebied werd het theater heel bijzonder. Ook de elektrotechnische installatie was zijn tijd vooruit en met het revolutionaire verwarmings- en ventilatiesysteem werd op alle plekken in het theater de temperatuur gelijk gehouden.

 

Bij het ontwerpen is de projectiecabine in de grote zaal vergeten. In eerste instantie werd er van achter het scherm geprojecteerd. Pas sinds januari 1922 is er een projectiecabine helemaal bovenin op de derde verdieping. De projectie vindt hierdoor plaats onder een extreem schuine hoek, waardoor een vertekend beeld ontstaat (keystone ofwel trapeziumeffect) dat aan de bovenkant ook niet helemaal scherp is (er wordt scherpgesteld op de ondertitels). Ondanks het maskeren met de zwarte doeken (waardoor een deel van het beeld verloren gaat) zijn de schuine zijkanten van het beeld regelmatig zichtbaar.

 

In de Tweede Wereldoorlog valt het Tuschinski Theater in Duitse handen nadat een onbekende een Nederlandse en Britse vlag op de gevel had gehangen op 31 augustus 1940 vanwege de verjaardag van koningin Wilhelmina. De naam Tuschinski werd op 1 november 1940 werd van de gevel gehaald en vervangen door "Tivoli", en er werden enkel nog Duitse producties getoond. Op 29 juli 1945 werd de naam Tuschinski Theater weer op de gevel gezet.

 

In de periode 1998-2002 vond een ingrijpende restauratie plaats, eerst van het exterieur, daarna van het interieur. Uitgangspunt van deze ingrijpende en kostbare restauratie was het filmtheater zoals dat ten tijde van Abraham Tuschinski ontstond.

www.pathe.nl/bioscoop/tuschinski